Sommige huidaandoeningen komen héél veel voor en zijn toch best onbekend. Neem bijvoorbeeld (hou je vast) pityriasis versicolor ofwel: zomergist. Ik heb acht vragen voor je op een rij gezet. En ik verklap alvast: nee, het is niet besmettelijk. En ja: je kunt er wat aan doen.
1. Wat is zomergist eigenlijk?
Zomergist is een veelvoorkomende huidaandoening die ontstaat door gist. Bij iedereen wonen er verschillende soorten gisten op de huid. Meestal heb je daar ook geen last van. Maar in sommige situaties tasten ze de bovenste laag van je huid aan. Als dat gebeurt door bepaalde leden van de gistfamilie Malassezia, dan raken pigmentcellen verstoord en ontstaan er vlekjes. Zomergist is trouwens onschuldig. En: niet besmettelijk. Je hoeft je kleding en beddengoed dus niet heet te wassen of te vervangen.
2. Hoe ziet pityriasis versicolor eruit?
De naam zegt het al een beetje: ‘versicolor’ betekent zoveel als verschillende kleuren. Heb je een lichte huid? Dan zie je zomergist als donkere pigmentvlekjes. Is je huid zongebruind? Dan verschijnt zomergist juist als witte ronde vlekjes. Is je huid van nature donker? Ook dan herken je zomergist aan witte vlekjes. En als je heel goed kijkt, kun je er kleine schilfertjes in ontdekken. Die kunnen vervelende jeuk veroorzaken.
De pigmentvlekjes zitten trouwens niet overal. Witte of donkere zomergistvlekjes komen het meest voor op de rug, de buik, de borst en in de nek. De grootte varieert, van enkele millimeters tot de grootte van een euromuntje. Die grote vlekken ontstaan als er veel kleine vlekjes bij elkaar zitten.
3. Waarom heet het zomergist?
Gisten zijn dol op warmte, vet en vochtigheid. En ook Mallassezia groeit in deze situatie het best. Op je huid ontstaat zo’n situatie vooral tijdens de zomermaanden. De huid is van nature wat vettig, de temperaturen gaan dan omhoog en het zweet wil je dan nog wel eens uitbreken.
Je zweet het makkelijkst in je nek, op je borst, buik en rug: daarom ontstaan vooral dáár vlekjes. Wat trouwens ook bijdraagt aan het seizoengevoel is dat de pigmentvlekjes in de zomer meer opvallen.
4. Wie is gevoelig voor pityriasis versicolor?
Gist houdt onder meer van vettigheid. Daardoor komt zomergist wat vaker voor bij mensen met een vette huid. Misschien vraag je je af of pityriasis versicolor ook meer voorkomt in tropische landen (immers: altijd warm en vochtig)? Dat klopt! Van alle mensen in tropische gebieden die een dermatoloog bezoeken, heeft maar liefst de helft last van zomergist …
5. Is er een behandeling tegen pityriasis versicolor?
Yes! Er bestaat geen pityriasis versicolor-crème, maar het stofje seleensulfide bestrijdt de gist die zomergist veroorzaakt. En dat vind je in de betere anti-roosshampoos. Denk aan SelSun, Dercos of Dermasence Slensiv.
Wat moet je doen? Meng twee theelepels shampoo met wat water. Breng dit mengsel aan op de huid met pigmentvlekjes. Laat 10 minuten intrekken en spoel dan goed af. Als je dit 7 dagen doet moet het lukken. Let wel op: seleensulfide irriteert (en beschadigt mogelijk) je ogen: niet op of rond je ogen gebruiken dus! Ook kan seleensulfide haarverf en sieraden verkleuren.
6. Wat als de zomergist steeds terugkomt?
Blijf je last houden? Bezoek dan je huisarts en vraag om een anti-schimmelcrème met een imidazolpreparaat (bijvoorbeeld ketaconazol). Er bestaan ook tabletjes, maar die kunnen nare bijwerkingen geven. Gist kan wel bestand raken tegen medicatie als ketoconazol.
Daarom is het goed te weten dat een bepaalde vorm van vitamine A, namelijk adapalene, net zo effectief kan zijn. De kans op resistentie hiertegen is veel kleiner. Een combi van adapalene en ketoconazol werkt waarschijnlijk nog beter. Je huid wordt hiervan wel gevoeliger voor zonlicht. Gebruik adapalene daarom altijd in de avond. En bescherm je huid tegen uv met loszittende uv-werende kleding. Ook kun je zonnebrandcrème gebruiken. Zorg er wel voor dat je die er in de avond goed af wast.
7. Hoe kun je pityriasis versicolor voorkómen?
Helemaal voorkomen is lastig. Maar je kunt het de gist wel zo moeilijk mogelijk maken door een vette en zweterige huid te vermijden. Ventileer je slaapkamer goed zodat die koel blijft en je ’s nachts niet gaat zweten; droog je huid goed af na het douchen en trek tijdig droge kleren aan als je flink hebt gezweet.
En: gebruik cosmetische ingrediënten die een teveel aan talg helpen tegengaan.
Niacinamide en
zoethoutwortelextract zijn daar bijvoorbeeld goed in. Je vindt deze in mijn
Toner,
Moisturizer en
Suncare. Heb je last van schilfertjes en jeuk en neig je de tube vette crème of vaseline erbij te pakken? Niet doen! Vaseline of andere vette producten kunnen zomergist juist verergeren.
8. Hoelang duurt het voordat de vlekjes van zomergistvlekjes vervagen?
Afkomen van zomergist vraagt wel wat geduld. De vlekjes trekken langzaam weg als de gist is bestreden. Dat kan een paar maanden tot een half jaar duren. En de kans bestaat dat ze nog eens terugkomen.
Misschien fijn om te weten: je bent echt niet de enige, want heel veel mensen hebben last van zomergistvlekjes. Laat zomergist je er dus zeker niet van weerhouden om ontzettend van dit seizoen te genieten!
