Een tijdje geleden kreeg ik bezoek van de redactie van een kinderprogramma. Superleuk! Ik ga er nog even niets over verklappen, maar een van de dingen die ik mocht uitleggen aan de presentatrice is hoe het nu zit met de natuurlijke bescherming van een donkere huid. Betekent een donkere huidskleur dat je voldoende beschermd bent tegen de zon? Hoef je je dan lekker niet meer in te smeren …? Daar is veel over te vertellen!
Het verschil tussen een lichte en een donkere huid
Een getinte huid zit anders in elkaar dan een lichte huid. Qua opbouw, samenstelling en ook qua verzorging en eventuele klachten. Als je het heel precies wilt weten, dan kun je daar meer over lezen in de blog
Heeft een donkere huid andere verzorging nodig? Maar ik wil het vooral hebben over het pigment en de bescherming tegen de zon. Want het meest zichtbare verschil tussen een lichte en donkere huid is natuurlijk de kleur.
Niet méér, maar iets andere pigmentcellen
Een donkere huid bevat meer pigment (melanine). Geen verrassing hè? Dat pigment wordt geproduceerd door de pigmentcellen, ook wel melanocyten genoemd. En dat gebeurt om precies te zijn in een speciaal onderdeeltje van die cellen - de melanosomen. Die celstructuurtjes zijn in een donkere huid groter. Een donkere huid bevat dus niet méér melanocyten, maar de melanocyten hebben meer en grotere melanosomen. Tot zover even de biologie, want het komt er uiteindelijk op neer dat de donkere huid hierdoor beter beschermd is tegen de zon. Want dát is namelijk de functie van pigment: het is een natuurlijk zonneschermpje.
Dat kleurtje is niet zomaar voor het mooie. Dit is de functie van pigment:
- Melanine/pigment (met name het type eumelanine) beschermt tegen de schadelijke effecten van zonlicht
- Hoe? De bruine korreltjes werken als een fysische barrière, een soort muur, die ultravioletstraling tegenhoudt in de epidermis
- Het ‘muurtje’ verstrooit de straling en werkt daarbij als een absorberend filter, waardoor de straling niet binnendringt
- Een donkere huid heeft meer eumelanine dan een lichte huid
- Die hogere hoeveelheid melanine bij een donkere huidskleur filtert minstens twee keer zoveel uv-straling als de witte huid.
- Eumelanine kan ook vrije radicalen in de huid verminderen.
- Uitgerekend is dat mensen met een donkere huid gemiddeld een natuurlijke SPF hebben van ongeveer 13.4. Voor een lichte huid is dat een stuk minder: namelijk 3.4
Helpt het dan nog wel om met een SPF 15 te smeren?
Als de natuurlijke SPF van een donkere huid ongeveer 13,4 is; heeft het dan nog zin om met bijvoorbeeld een SPF 15 te smeren? Ja zeg ik volmondig! Zeker wel. Want je moet weten dat het pigment niet overal gelijkmatig aanwezig is. En niet alleen daarom. Onderzoek laat zien dat zelfs een kleine hoeveelheid uv-A- en uv-B-straling schade aan het DNA veroorzaakt, ook bij een gekleurde huid. En hoewel de kans op huidkanker bij een donkere huid wel echt kleiner is, worden onrustige cellen of plekjes vaak pas in een veel later stadium ontdekt. Verkleuringen vallen namelijk minder op. En dat is heel ongunstig voor het verloop en de behandeling. Goed insmeren dus met een
zonnebrandproduct dat zowel tegen uv-A- als uv-B beschermt.
Uv-A en uv-B in een donkere en lichte huid
- Uv-penetratie in de huid is afhankelijk van de golflengte. Uv-A-straling heeft een langere golflengte en bereikt daardoor de dermis van de huid (de diepere huidlaag). Terwijl uv-B niet verder gaat dan de opperhuid (epidermis)
- Een donkere huid laat ongeveer 7.4% uv-B en 17.5% uv-A door; de witte huid laat 24% uv-B en 55% uv-A door.
Door die betere bescherming tegen uv-straling heeft de donkere huid wél extra vitamine D nodig; die wordt minder snel aangemaakt in de huid
Vitamine D is een heel belangrijke vitamine, die we zelf aanmaken in de huid. Daar is uv-straling voor nodig. Zoals je hierboven hebt gelezen houdt de donkere huid meer van die straling tegen. Mensen met een van nature donkere huidskleur moeten daardoor veel langer aan zonlicht blootstaan om dezelfde hoeveelheid vitamine D aan te maken als mensen met een lichte huidskleur. Vooral in de winter kan dan heel gemakkelijk een tekort ontstaan. De Gezondheidsraad adviseert deze groep trouwens om dagelijks 10 μg extra vitamine D te nemen, dus niet alleen in de winter.
