Gepubliceerd: AD
Datum: 21 juni 2022
Door: Anneloes Tas
Bruinen zonder zon biedt één groot voordeel: terwijl de zon de huid beschadigt en veroudert, kun je met een zelfbruiner in één klap van top tot teen zonder huidschade egaal bruin worden. En wel per direct tot binnen een uur.
Het aanbod zelfbruinende cosmeticaproducten is dan ook de afgelopen jaren flink uitgedijd. De wereldwijde marktomvang werd voor 2021 op 1 miljard geschat, aldus Fortune Business Insights, met een verwachte groei naar 1,58 miljard in 2029. Bovendien zijn er inmiddels allerlei varianten die je huid extra verzorgen (hydrateren) of een goudachtige glans achterlaten; iets wat de zon zelf nooit gaat lukken.
Toch heeft het bruin-zonder-zon segment evengoed al jaren een matige reputatie, mede ontstaan in de beginjaren van het bronstijdperk, de jaren 90. Toen waren de formules nog niet optimaal en liepen Hollywoodsterren als Paris Hilton en Christina Aguilera in een ‘tintje wortel’ over de rode loper. Behalve peentjesvrees blijken ook argumenten als te bruin of onnatuurlijk bruin, een weeïge zoete geur, en – met stip op één – het vlekgevaar altijd nog redenen om een zelfbruiner links te laten liggen.
Een niet-afwasbare zelfbruiner bevat het molecuul DHA, di-hydroxyacetone, dat zich aan het toplaagje van het huidoppervlak (de opperhuid) hecht, waardoor je bruin kleurt. De huid vernieuwt zichzelf voortdurend en laat ongemerkt oude huidcellen los. Daardoor vervliegt na enkele dagen tot een week ook weer die zongebruinde kleur. Die hechting aan de opperhuid is ook de reden dat je vlekken kunt krijgen.
De verschijning van een ‘panterprint’ op je benen ligt trouwens (mede) aan jezelf, stellen dr. Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie, en dermatoloog Marjolein Leenarts, werkzaam in het Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk. ‘Voor je een zelfbruiner gebruikt, moet je de huid altijd goed scrubben, zowel je gezicht als lichaam’, zegt Leenarts.
‘Scrubben, ofwel exfoliëren, maakt je huidoppervlak egaler waardoor de zelfbruiner gelijkmatiger kan hechten. Scrub vooral goed op de plekken waar de huid wat dikker is en meer oude huidcellen opgehoopt zitten, zoals de ellebogen, knieën, polsen en enkels. Daar ontstaan vaak vlekken.’
‘De voorbereiding is eigenlijk net zo belangrijk als de applicatie’, voegt Ultee toe. ‘Behalve exfoliëren is het ook aan te raden de huid vooraf goed te hydrateren en op de dag zelf zeker olievrij (productvrij, red.) te houden. Als de huid in een optimaal gehydrateerde conditie verkeert, pakt de zelfbruiner beter en verleng je de houdbaarheid. Het maakt de fake tan bovendien minder snel dof of vaal.’
Ga vooraf bijvoorbeeld ook niet in bad of douchen met een olie, want het filmlaagje dat achterblijft, staat een egale hechting in de weg. Oftewel: je krijgt vlekken. Mocht het onverhoopt toch gebeuren, dan is wederom scrubben de remedie. Inmiddels zijn ook self tan erasers (onder andere van Bondi Sands) verkrijgbaar. Een schijf citroen over je huid wrijven schijnt ook te werken.
Een indringende zoete geur kan ontstaan door de chemische reactie van je huid met de DHA, al wordt dat inmiddels vaak verbloemd door geurstoffen, zodat het penetrante luchtje al snel vervliegt.
Oranje uitslaan is tegenwoordig bijna een prestatie, aangezien fabrikanten formules gebruiken met aangepaste, gedoseerde concentraties DHA, variërend van een licht tot medium of een intenser, donkerbruin resultaat. Heb je een lichte huid, dan pak je uiteraard de lichte variant.
Ultee: ‘Ook mixen al meer merken de DHA uit suikerriet met erythrulose, dat van nature in frambozen voorkomt en ook een bruining veroorzaakt. DHA zorgt voor een kleuring met een geeloranje ondertoon; erythrulose heeft een meer rode ondertoon. Die combinatie kan voor een natuurlijkere kleur zorgen.’
Voor beginners zijn de bodylotions met een vleugje DHA (1 of 2 procent) aan te raden, te vinden bij merken als Dove, Nivea en Biodermal. Die kleuren de huid nooit te bruin als je ze om de dag gebruikt. Dankzij de subtiele start ontstaat ook geen opvallend kleurverschil met je eigen huidskleur, wat bij grensafscheidingen als voeten en handen welkom kan zijn.
Zelf mengen kan ook met zogeheten tanning drops, waarbij je één of meer druppels vloeistof in je handpalm met een lik bodylotion vermengt. Hoe meer druppels, des te bruiner je wordt (te vinden bij merken als Collistar, Tan-Luxe, Isle of Paradise).
Je zou denken: zelfbruiners zijn voor dermatologen een zegen omdat minder mensen zich blootstellen aan de schadelijke zonnestralen. Alleen gaat die vlieger niet helemaal op, zeggen beide huidexperts. Leenarts: ‘Zelfbruiners zijn zeker niet de oplossing om huidschade door de zon te voorkomen, mensen blijven alsnog wel zonnen. Ik zou liever zien dat het schoonheidsideaal verdwijnt en dat een zonnige kleur niet aan een gezonde uitstraling gekoppeld wordt. Maar als ik moet kiezen, heb ik natuurlijk liever dat mensen een zelfbruiner gebruiken dan uren zonnebaden of onder de zonnebank gaan.’
Huidkanker ontstaat vooral door teveel blootstelling aan ultraviolette straling. Dit komt voor in zonlicht, maar ook in kunstmatige stralingen zoals de zonnebank.
‘Uit onderzoek blijkt dat het gebruik van zelfbruiners ertoe leidt dat mensen minder lang gaan ‘bakken’, ook op de eerste zonnige dagen’, voegt Ultee toe: ‘Dat is op zich een positieve ontwikkeling. Maar helaas zien we tegelijkertijd dat mensen door die nep gebruinde huid overschatten hoe goed de huid tegen de zon kan. Je denkt: ik ben al bruin, dus ik ben beschermd. Daardoor vergeten zij zich in te smeren of blijven ze alsnog te lang in de zon.’
‘De bruine kleur die een bronzer zonder SPF geeft, biedt in elk geval geen enkele bescherming’’, waarschuwt Leenarts. ‘Na het gebruik van een zelfbruiner is het dus altijd nodig om in de zon een zonbeschermingsproduct aan te brengen. Vermijd dan wel zonne-oliën met SPF, want olie lost de DHA sneller op en dan ben je de zonnige kleur zó kwijt.’
Online circuleren berichten dat zelfbruiners juist de ontwikkeling van huidschade in de hand werken, doordat ze in de zon een toename van schadelijke vrije radicalen in de huid teweeg zouden brengen. Klopt dat?
Ultee: ‘Dat nieuws heeft vooral te maken met het DHA-molecuul. Uit één onderzoek blijkt dat in de huid waarop een concentratie van 20 procent DHA is aangebracht, tot 180 procent meer kans is op vrijeradicaalvorming in de zon. Echter: in de zelfbruiners voor consumentengebruik zit vaak slechts tussen de één en vijf procent DHA verwerkt. Volgens de wet mag in het product voor thuisgebruik maximaal tien procent zitten.’
Voor de professionele spray tan behandelingen die je een salon kunt laten doen, zijn de vloeistoffen doorgaans op basis van acht tot veertien procent. Voor de zekerheid kun je vooraf naar de concentratie informeren.
‘Gebruik na de zelfbruiner altijd antioxidantrijke huidverzorging’, is steevast het advies van Ultee. En tot slot: ‘Overdrijf het selftannen niet en blijf je op zonnige dagen buiten altijd goed insmeren met zonbescherming.’
