Gepubliceerd: NU.nl
Door: Tijn Elferink
Datum: 2 februari 2022
Het lijkt zo’n eenvoudig product, toch bevat een deodorant al snel zo’n 25 ingrediënten. Parfum is zo ongeveer vaste prik. Toch is dat niet wat een deo effectief maakt. Zweet heeft namelijk een neutrale geur. Het zijn bacteriën die van nature op de huid voorkomen die na contact met zweet voor een nare geur zorgen.
Deodorant bevat daarom ook stoffen die bacteriegroei tegengaan en stoffen die de zweetproductie blokkeren. Dat heeft eigenlijk een antitranspirant of antiperspirant, zegt Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie. “Maar in Nederland noemen we vrijwel alles een deodorant.”
Op de ingrediëntenlijst kun je volgens Ultee zien wat je precies koopt. “Staat er op de ingrediëntenlijst iets met aluminium of zirconium, dan heb je waarschijnlijk te maken met een antiperspirant.” Alcohol werd lang gebruikt om bacteriën te doden. “Voor mannen werkt dit over het algemeen prima, maar voor geschoren oksels is dit niet fijn.”
Sprays bevatten ook drijfgas, die de ingrediënten uit de fles persen. Drijfgas en oplosmiddelen zorgen volgens Milieucentraal voor smogvorming: vervuilde lucht die als een mist over stad en land kan liggen. Smog kan volgens de milieuorganisatie leiden tot klachten aan de luchtwegen. In Nederland wordt tussen de 5 en 10 procent van de uitstoot van deze stoffen veroorzaakt door verzorgingsproducten.
Toch is dat volgens Piet Jacobs van de Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) niet het ergste aan sprays. Bij fijnstof denken we vaak aan vrachtauto’s en houtkachels. “Maar sprays zijn onverwachte bronnen van fijnstof en ultrafijnstof”, weet de specialist.
“De extreem kleine deeltjes zweven in de lucht en kunnen we inademen. Van uitlaatgassen weten we dat ze via de longen het lichaam kunnen binnendringen en ontstekingsreacties veroorzaken.”
Niet alleen deo’s, ook andere sprays zoals schoonmaaksprays hebben negatieve invloed op de longen. Noorse wetenschappers ontdekten dat regelmatige blootstelling aan schoonmaakmiddelen leidt tot beschadiging van de luchtwegen. Experts adviseren daarom vloeibaar schoonmaakmiddel te gebruiken in plaats van schoonmaaksprays.
Schoonmaakmiddelen produceren aerosolen, zegt Ronald Kooren van het RIVM. “Dat zijn kleine druppeltjes.” Die worden volgens Kooren vaak in één adem genoemd met fijnstof. “Maar ze hebben andere eigenschappen dan fijnstof.”
Kooren verwijst naar de website Waarzitwatin.nl, een overheidssite gemaakt door VeiligheidNL en het RIVM. “In een spuitbus zitten drijfgassen die ervoor zorgen dat de deodorant uit de fles kan worden geperst”, meldt de website. “Deze drijfgassen en andere vrijkomende chemische stoffen kun je inademen.” Wie aerosolen inademt kan “ongewenst aan die stoffen worden blootgesteld”, stelt de site. Maar of dat erg is, wordt niet duidelijk.
Het is een beetje een definitiekwestie, zegt Jacobs van TNO. Aerosol of fijnstof, belangrijker is volgens hem dat stoffen uit deosprays niet snel vervliegen; ze kunnen blijven hangen. “Urenlang”, zegt de fijnstofdeskundige. “Wij hebben uren na gebruik van deospray nog hoge concentraties aan fijnstof gemeten.”
Niet onbelangrijk daarbij is dat de meeste stoffen uit de spuitbus in de lucht terechtkomen. “Uit onderzoek blijkt dat slechts 11,4 procent de huid bereikt”, zegt Ultee. “Dat is niet erg effectief.”
Toch heeft de roller ook een nadeel. “Vanwege die bacteriën voelt een roller wat minder hygiënisch”, erkent Ultee. “En dat is het natuurlijk ook wel.” Toch bevat een antitranspirant voldoende stoffen om bacteriën te doden. “Maar deel je roller nooit met iemand anders. Daardoor worden bacteriën uitgewisseld en dat kan tot huidirritatie leiden.”
Toch adviseert Ultee een deoroller. Want al zijn de concentraties van een deospray als veilig beoordeeld, ook andere producten leiden in huis tot fijnstof. “Denk aan haarspray en schoonmaakmiddelen.”
En koken op gas, vult Jacobs van TNO aan. “Net als bakken op hoge temperatuur, een kaars branden en iets in de oven aanbranden.” We moeten het effect van fijnstof niet onderschatten, zegt Jacobs. “Eigenlijk zou er in elk huis een fijnstofmeter moeten hangen.”
Een deoroller is gezonder en beter. Sprays kunnen schadelijk zijn voor de luchtwegen. Dat geldt ook voor schoonmaaksprays. Ben je erg gehecht aan je deospray? Gebruik deze dan in de badkamer. Na gebruik snel de badkamer uit en de deur achter je dichtdoen.
