Gepubliceerd: LINDA.
Datum: 13 Mei 2022
Door: Marissa Klaver
“Het beschermt ons juist tegen de schadelijke kanten van de zon”, vertelt Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie, aan LINDA.nl.
Afgelopen weekend circuleerde op verschillende socialmediakanalen een Instagram-post van de rechtse opiniemaker Eva Vlaardingerbroek. ‘Tijd voor een ongevaccineerde, zonnebrandcrème-vrije en zaadolie disrespecting zomer’, schrijft ze bij een foto op het terras. Ze was kandidaat-Kamerlid voor Forum van de Democratie, maar trok zich eind 2020 terug uit deze partij.
Vlaardingerbroek is niet de enige die zonnebrandcrème afzweert. Zo is een Belgische politicus van het Vlaams Belang volgens De Morgen tegen het uitdelen van gratis zonnebrandcrème, omdat de overheid zo mensen ‘bang’ zou maken voor zonlicht, terwijl juist ‘het gebrek aan vitamine D en zonlicht een gigantisch probleem vormt’. In 2018 onderzocht NU.nl al de claim van diverse websites dat insmeren gevaarlijk en kankerverwekkend zou zijn.
Maar zonnebrandcrème vormt geen gevaar voor de gezondheid, zegt onderzoeksarts Jetske Ultee. “We kunnen met zonnebrandcrème op een verantwoordelijke manier genieten van de zon.” Ze spreekt het argument van ‘anti-smeerders’ tegen dat we vroeger zonder zonnebrandcrème konden overleven. “Beschermen tegen de zon doen mensen, dieren en planten al duizenden jaren. Bijvoorbeeld met kleding, hoeden, modder, klei of door simpelweg uit de zon te blijven.” Verder is de ozonlaag nu dunner, waardoor meer uv-straling de aarde kan bereiken. “Jezelf goed beschermen is daardoor nog belangrijker geworden.”
Wie zich niet insmeert maar wél (veel) in de zon zit, loopt risico op huidschade – waaronder huidkanker. Dat is, anders dan de schadelijke effecten van zonnebrandcrème op de huid, wel wetenschappelijk bewezen, benadrukt Ultee. Ook is de zon verantwoordelijk voor tot 90 procent van de huidverouderingsverschijnselen, zoals rimpels en pigmentvlekken “Ik zeg altijd: een zonnebrandcrème is het beste anti-agingmiddel.”
De stof die door ‘anti-smeerders’ vaak kankerverwekkend wordt genoemd, is oxybenzone – een zonnefilter. “Vooralsnog is nooit aangetoond dat dit filter gevaarlijk zou zijn voor mensen. Of dat het op de lange termijn kan leiden tot bijvoorbeeld kanker. Toch heeft oxybenzone ook wel wat nadelen, maar dat gaat over de werkzaamheid, belasting van het milieu en huidirritatie. Er zijn inmiddels vooral in Europa veel betere zonnefilters beschikbaar. Je komt oxybenzone niet meer zo vaak tegen.” Wel blijft het volgens Ultee nog altijd beter om je in te smeren met een minder goed product, dan géén product bij overmatige zonblootstelling.
Anderen zeggen dat je jezelf tegen de zon kunt beschermen door ‘langzaam’ te wennen. Het klopt dat je huid als reactie op zonlicht pigment vormt, zegt Ultee. “Dat is een beschermingsmechanisme van je huid om zich te wapenen tegen zonnestraling.” Dat gebeurt ook als je jezelf insmeert, maar dat is niet voldoende – net als dat de crème weer de hulp van pigment nodig heeft. Zeker omdat we vaak een stuk minder aanbrengen dan wordt aanbevolen.
Ook door vitamine D-rijke voeding zou je volgens sommigen een ‘uv-blokkade’ kunnen opbouwen. Hiervan heeft Ultee nog geen bewijs gezien. Maar vitamine D en bepaalde antioxidanten kunnen volgens haar wel helpen om je huid te beschermen, zoals carotenoïden, polyfenolen, astaxanthine én vitamine C in groente en fruit. Maar inwendige bescherming is nooit voldoende, zegt ze. “Het kan geen zonnebrandcrème vervangen.”
Daarnaast wordt beweerd dat SPF – de beschermingsfactor – de opname van vitamine D zou afremmen. “Vitamine D wordt aangemaakt in de huid onder invloed van zonlicht”, zegt Ultee. Maar zonnebrandcrème blokkeert dat proces in de praktijk niet. Ook blijkt uit onderzoek dat fervente smeerders niet minder vitamine D in hun bloed hebben dan anderen. Mensen die veel in de zon komen, hebben soms alsnog een tekort, omdat dit ook genetisch bepaald is.”
Ultee vindt het zorgelijk dat er veel verkeerde informatie circuleert, maar wel belangrijk dat er ook kritische informatie mag zijn over de zon én het gebruik van zonnebrandcrèmes. “De zon heeft goede en minder goede kanten”, zegt ze. “Het is belangrijk dat we dat snappen en dat we ons daarvan bewust zijn. En hetzelfde geldt voor zonnebrandcrèmes.” Toch kiest Ultee altijd voor zonnebrandcrème boven geen bescherming. “Het is aan jezelf of en hoe je je wilt beschermen tegen de zon, maar als je dit niet doet, dan moet je je wel realiseren dat je een verhoogde kans hebt op huidkanker en huidveroudering.”
