Gepubliceerd: JAN
Datum: maart 2021
Door: Karen van Ede
Puistjes. Echt niet alleen voor pubers. Ook als volwassene kun je daar tóch nog last van hebben. JAN brengt een artikel met allerhande tips en trucs tegen pukkeltjes. Met aan dr. Jetske Ultee de vraag: wat is het verschil tussen puistjes en rosacea?
De volwassen huid met puistjes kan vet zijn, maar dat hoeft helemaal niet. Vochtarm (weer anders dan droog) met puistjes is een vaker voorkomende huidconditie. De plek en regelmaat van de puistjes zegt iets over hun oorsprong, meent men in Zuid-Korea. Op de website van K-beautywinkel Haruharu Beauty is een lijstje te vinden met een paar eyeopeners. Verschijnen de puistjes vaak rond de mond? Dan kan ook pittig of gefrituurd eten de boosdoener zijn. Bij de neus? Dat duidt op een slecht eetpatroon, de darmen hebben het zwaar. Verschijnen ze op de kin? Dat is de schuld van hormonen, zuivel of suiker, zeggen de Aziaten. Gebruik van de verkeerde skincare komt ook voor in de onlinequiz, en mocht de oorzaak een schimmel zijn, dan is het zaak op te passen met oliën en vetzuren en juist beter om de huid te behandelen met een natuurlijk antibacterieel product met propolis, een natuurlijke ontsmetter gemaakt door bijen.
Een puistje is een door talg en dode huidcellen verstopte porie of haarvaatje waar een bacterie bij komt die zorgt voor een ontsteking. Rosacea is een micro-ontsteking van de huid waarvan niet precies bekend is waar die door ontstaat. Ze lijken op elkaar. Rosacea kan eruitzien als een pukkelige huid, met rode bultjes en soms iets wat sprekend lijkt op een puistje, maar het is niet is. Onderzoeksarts Jetske Ultee: ‘Voor mensen met rosacea is het van groot belang om milde producten te gebruiken. Denk aan een zachte wateroplosbare gezichtsreiniger in combinatie met een vochtinbrengende crème. Vermijd producten met parfum en alcohol. Zoek naar producten met vitamine C (ascorbic acid) of niacinamide. Ook kalmerende ingrediënten als bisabolol, groene thee, allantoïne of licorice-extract zijn aan te raden. Gezien de overgevoeligheid van de huid bij mensen met rosacea, zijn producten met glycolzuur of vitamine A-zuur minder goed. Bij veel mensen met rosacea geeft het gebruik van een crème met antibiotica (metronidazol) goede resultaten. Je huisarts of dermatoloog kan dit voorschrijven. Overigens moet je wel even geduld hebben voordat je effect ziet van de behandeling met antibiotica.’
Als het microbioom – oftewel de bacteriehuishouding – van de huid verstoord is, hebben pukkels meer kans. Want als de huidbarrière niet goed functioneert, kunnen slechte bacteriën meer schade aanrichten. De iets oudere huid moet meer moeite doen om de eigen afweer goed te houden, alle huideigen functies vertragen immers een beetje. Het microbioom raakt van slag door (te) veel exfoliëren, koud weer, huidveroudering en zon. De huid goed van vocht voorzien is het devies, en ook wat vet toevoegen in de vorm van vetzuren.
Maskne is een nieuw cosmeticawoord voor de pukkeltjes die kunnen ontstaan na het veel dragen van een (vochtig geworden) mondkapje. Acne rond de mond en op de kaken is met 30% toegenomen sinds we mondkapjes dragen, zien huidexperts. Voeg een stap toe aan je huidverzorging om maskne te voorkomen of kwijt te raken. Retinol is een wapen in de strijd tegen rimpels, maar ook tegen pukkeltjes. Vanaf 0.1% kan het al helpen tegen huidontstekingen. Paula Begoun zelf is allergisch voor retinol, en mocht je huid geïrriteerd reageren, dan is er inmiddels een milder alternatief, een product met een klein beetje Retinol en ook Bakuchinol. Paula Begoun: ‘Retinol is een ingrediënt uit het lab waarvan de werking bewezen is. In mijn nieuwe product, 0.3% Retinol + 2% Bakuchiol Treatment, zit ook de krachtige plantaardige antioxidant bakuchiol die in synergie werkt met retinol. Het is een phyto-oestrogeen, het verzacht en kalmeert. Het is geen vervanger van retinol maar het versterkt de werking ervan.’
‘Ik heb ze hier regelmatig’, zegt Paulina Moes van Skins Institut Spa in Hotel L’Europe, ‘vrouwen van in de veertig die opeens last hebben van pukkeltjes, acne zelfs.’ Adult acne heet het verschijnsel, en in de VS heeft maar liefst 54% van de vrouwen er last van (bron: American Academy of Dermatology), in Europa 40%. Mannen trouwens ook. Al zijn de puistjes die op latere leeftijd verschijnen vaker ontstekinkjes rond mond, kin en op de kaaklijn en minder vaak comedonen, de beruchte pukkels met witte roomtopping. Als je in het preovergangstadium belandt daalt de hoeveelheid oestrogenen en progesteron, het mannelijk hormoon testosteron neemt toe. Daarom wordt er (plaatselijk) meer talg aangemaakt, kan de T-zone vet zijn, maar wangen juist droog en licht geïrriteerd. Adult acne verschijnt op gezette tijden gedurende de maand. Zulke hormonale acne verschijnt vaak op de kaaklijn, iets wat er niet beter op wordt nu ook maskne een verschijnsel is, puistjes die ontstaan door het dragen van mondkapjes.
Zuren als Aha’s en Bha’s en PHA’s kunnen ook op milde wijze dode huidcellen wegnemen. Vooral de PHA’s doen dat zonder de huid te strippen. Producten met deze zuren voor thuisgebruik zijn er volop. Voeg erna wel altijd vocht en vet aan de huid toe. Het best kun je producten met zuren ’s avonds gebruiken, omdat de huid na een behandeling met zuren gevoeliger is voor zon. En als je na gebruik een olie opdoet, kan je huid ’s nachts fijn de vitaminen daaruit opnemen en het vochtpeil herstellen. Een gezichtsolie voor een huid met pukkeltjes? Jazeker! Een olie kan helpen huideigen vetten op te lossen. Reinigen met een olie (in Aziatische landen de eerste stap van een ‘dubbele reiniging’) is een goed idee om poriën goed schoon te houden zonder de zuurgraad van de huid aan te tasten. Een goede facial oil zit vol vitaminen en helpt het vochtpeil van de huid goed houden. Met name oliën met een hoog omega-3- gehalte kunnen overtollig sebum in de poriën afbreken.
Wanneer puistjes ondanks alle aandacht die je aan je huid geeft niet weggaan, is het tijd een expert in de arm te nemen. Een cosmetisch arts die ook gespecialiseerd is in de overgang bijvoorbeeld. Drs. Katja Kiewiet de Jonge heeft behalve een cosmetische kliniek ook een Medical Anti-aging Centre, gespecialiseerd in de ontregelende effecten van hormonen (medicalantiagingcentre.nl). Ze kan HTR voorschrijven, hormoontherapie met bio-identieke hormonen, en beschikt over een aantal huidexperts die op ‘holistische wijze’ de huidconditie kunnen verbeteren. Zij zegt: ‘De combinatie cosmetisch arts en huidexpert is heel effectief. Wij kunnen overgangsklachten verzachten met bio-identieke hormonen en de huid helpen met laser, crèmes met onder andere vitamine A en goede adviezen. Soms schrijf ik een klein beetje medicatie voor, belangrijk om acnelittekentjes in het gezicht te voorkomen. Wij kunnen ook rosacea van acne onderscheiden. En dat betekent niet dat je eindeloos bij ons in behandeling bent, met een paar keer ben je klaar en van je huidproblemen verlost.’
Sommige mensen zijn geobsedeerd door het uitdrukken van puistjes. Ze volgen de avonturen van Dr. Pimple Popper oftewel de Amerikaanse dermatoloog Sandra Siew Pin Lee, die op YouTube de kunst van het uitdrukken deelt (drpimplepopper.com). Maar niemand wil een litteken overhouden aan een pukkel of acne, de lichte huid niet en de donkere ook niet, omdat die blijvend pigmentvlekjes kan krijgen. Uitdrukken moet dus altijd zo schoon mogelijk gebeuren, met behulp van tissues en een spot treatment.
