Gepubliceerd: Trouw
Datum: 29 september 2020
Door: Robin van Wechem
Etherische oliën zijn zeer geconcentreerde destillaten of sappen van planten en bloemen. Ze zijn populair als parfum in cosmetica, je kunt ze verstuiven in de lucht, maar ze worden ook verkocht om direct op de huid te aan te brengen. Waarom dit volgens dr. Jetske Ultee niet zo’n gezond plan is, lees je in dit kritische stuk van dagblad Trouw.
Een druppeltje olie op je huid voor een beter humeur, het lijkt onschuldig maar is het niet. En dan verkoopt het Amerikaanse bedrijf doTerra het ook nog eens op omstreden wijze.
“Van ongeveer 90 etherische oliën is bewezen dat ze contactallergie veroorzaken”, zegt dermatoloog Anton de Groot. “Van de andere weten we het niet. Maar deze 90 oliën worden wel het meest verkocht. Als je etherische oliën onverdund op je huid doet, vergroot je de kans dat je allergisch wordt.”
DoTerra claimt verder dat de grondstoffen op duurzame manier worden geoogst en dat rechten van werknemers in arme landen, die de grondstoffen voor de oliën leveren, worden gerespecteerd. Hoe dat gebeurt, laat bedrijf in het midden. Het productieproces is niet gecertificeerd.
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie en oprichter van het cosmeticamerk Dr. Jetske Ultee Skincare, wordt niet bepaald blij van de aanbevelingen van doTerra. “Naar mijn weten is er geen enkele etherische olie die je veilig, onverdund op de huid kan smeren. De kans op huidirritatie is gewoon heel groot.”
Etherische oliën (ook wel essentiële oliën genoemd, naar het Engelse essential oils) zijn zeer geconcentreerde destillaten of sappen van planten en bloemen. Ze zijn populair als conserveringsmiddel en parfum in cosmeticaproducten, maar je kunt ze ook verstuiven in de lucht.
DoTerra laat weten dat gebruik op de huid “een van de snelste en simpelste manieren is om de voordelen van etherische olie te benutten”. Dat moet wel volgens een ‘correct gebruik’, gebaseerd op de doseringen die het wetenschappelijke team van doTerra heeft vastgesteld. De eerste keer wordt klanten aangeraden de olie op te lossen in een dragerolie, zoals kokosnootolie.
Maar ook aangelengd kunnen de stoffen schadelijk zijn. Volgens De Groot hebben veel aroma- en fysiotherapeuten contacteczeem op hun handen gekregen van het masseren met verdunde etherische oliën. “Etherische oliën bestaan uit 50 tot 250 (parfum)grondstoffen. Sommige varianten bevatten giftige stoffen, die de huid kunnen irriteren of erdoorheen kunnen gaan en zo bijwerkingen kunnen veroorzaken.”
Een etherische olie is dus altijd al mengsel, zelfs als de naam één hoofdbestanddeel suggereert. “Een etherische olie van koriander kan bijna 70 procent linalool bevatten”, zegt Ultee. “Linalool is een geurstof én een heel bekend allergeen.”
Cosmeticafabrikanten zijn verplicht om de aanwezigheid in parfum van linalool boven een grenswaarde te vermelden op het etiket, zodat consumenten met een allergie het product kunnen vermijden. Volgens Ultee zit in een gemiddelde lichaamscrème vaak maar tussen de 0,5 en 1,5 procent parfum, De Groot houdt het op 0,3 tot 0,5 procent. Daar moet je flink wat van smeren voor het equivalent van een druppeltje pure olie.
In juli bleek dat (door)verkopers van doTerra op social media regelmatig verboden gezondheidsclaims maken. ‘NOS op 3’ verzamelde meer dan honderd schermafbeeldingen van beweringen in (vaak besloten) facebookgroepen. Etherische oliën zouden volgens de verkopers niet alleen helpen bij aambeien, maar ook bij de ziekte van Lyme of kanker.
En daarmee zijn we meteen bij het volgende onfrisse punt. DoTerra werkt met multi-level marketing (MLM), waarbij mensen producten verkopen aan mensen in hun netwerk. Ze krijgen commissie per verkocht product of korting op hun eigen aankopen. In veel MLM-systemen loont het vooral om nieuwe verkopers te werven, waardoor op termijn een piramide-achtige constructie ontstaat. De persoon aan de top strijkt door de commissies alle winst op, de rest ploetert voor een paar tientjes per maand.
Op het forum van consumentenprogramma ‘Radar’ staan waarschuwingen om niet met doTerra in zee te gaan. Je zou verplicht elke maand tientallen tot honderden euro’s aan producten moeten besteden en het zou heel moeilijk zijn om je weer uit te schrijven als verkoper.
De oprichters van doTerra hebben overigens eerder bij Young Living gewerkt, een ander MLM-bedrijf dat etherische oliën verkoopt. De oprichter van Young Living is in de VS veroordeeld voor niet-erkende medische praktijken.
Willemijn van Dolen, hoogleraar marketing aan de Universiteit van Amsterdam, plaatst kanttekeningen bij dit marketingmodel. “Als je een product in een winkel koopt, is de relatie tussen koper en verkoper transparant. Bij vrienden of andere mensen uit je netwerk is dat niet zo. De oprechtheid van de boodschapper wordt ondermijnd door het belang dat die persoon erbij heeft om jou iets te verkopen. Het loont bij MLM om mensen onder (sociale) druk te zetten.”
Van Dolen maakt zich zorgen dat het model een vlucht neemt door de huidige crisis. “Het appelleert aan hebzucht: wie wil nou niet snel en makkelijk rijk worden? Bovendien moet je vaak een starterspakket van honderden euro’s kopen. Ook jongeren worden benaderd op sociale media. Het is lastig toezicht houden op de beloftes die dan door de verkopers worden gemaakt.”
In de serie Groene Claim worden als duurzaam aangeprezen producten kritisch bekeken.
